Aktualności

DZIEŃ PATRONA SZKOŁY

Szczegóły

Odsłony: 34

Drodzy Uczniowie,

w kwietniu obchodzimy Dzień Patrona Szkoły. Z tej okazji zapraszamy do zapoznania się z informacjami na temat generała Franciszka Kleeberga. Z pewnością znajdziecie tu wiadomości Wam znane i nieznane, coś, co Was zaciekawi.

Franciszek Kleeberg (1.02.1888–5.04.1941) – generał dywizji Wojska Polskiego, dowódca Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie”

Zdjęcie pochodzi ze zbiorów Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie

     Franciszek Kleeberg urodził się 1 lutego 1888 roku w Tarnopolu. Pochodził z rodziny o głęboko zakorzenionym patriotyzmie, był synem powstańca styczniowego Emiliana i Józefy z domu Kuschée.

     Kształcił się w szkole w Hranicach, a w 1905 roku zdał egzamin dojrzałości. W latach 1905-08 studiował w Wojskowej Akademii Technicznej w Austrii. W 1911 roku zakończył edukację na wyższej Szkole Strzeleckiej Artylerii w Hajmasker. Następnie rozpoczął naukę w Szkole Sztabu Generalnego w Wiedniu. Jego edukację zakończyła I wojna światowa. W maju 1915 roku wstąpił do Legionów Polskich i został szefem Sztabu II Brygady. Potem był kolejno zastępcą szefa Sztabu i szefem Sztabu Komendy Legionów Polskich. W 1916 roku objął stanowisko szefa Sztabu III Brygady Legionów. W czerwcu 1918 roku Kleeberg znalazł się armii austriackiej. W związku z prośbą o zmianę obywatelstwa austriackiego na polskie, w czerwcu 1918 został karnie przeniesiony do armii austro-węgierskiej i skierowany na front włoski, na stanowisko oficera sztabu 54 Brygady Piechoty. Po zakończeniu I wojny został przyjęty do Wojska Polskiego. W1924 roku nakazano mu wyjazd do Francji, gdzie studiował w Wersalu i Metzu (w centrach wyszkolenia piechoty i artylerii). Uczył się również w elitarnej École Supérieure de Guerre. Po powrocie do Polski kilkakrotnie zmieniał miejsca swej służby. Dopiero w 1936 roku nastąpiła zmiana – został mianowany dowódcą Okręgu Korpusu nr III na terenie Grodna. W 1938 roku mianowano go dowódcą Okręgu Korpusu nr IX, tym razem w Brześciu nad Bugiem. Na tym stanowisku znajdował się w momencie rozpoczęcia II wojny światowej. 9 września 1939 przystąpił do organizacji oddziałów bojowych z podległych mu ośrodków zapasowych. 27 września zarządził reorganizację podległych mu wojsk oraz ustanowił we Włodawie władze cywilno-administracyjne. Od tego dnia występował jako dowódca Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” (SGO). Wraz ze swoją jednostką stoczył ostatni bój Wojny Obronnej 1939 roku pod Kockiem. 5 października, z powodu niewystarczającej ilości amunicji, lekarstw i żywności, postanowił poddać ostatnią zorganizowaną jednostkę polską.

     Bitwa została jednak uznana za zwycięstwo oręża polskiego, a sam Kleeberg wydał ostatni rozkaz do jednostek Wojska Polskiego, kończąc tym samym kampanię wrześniową. Złożył broń jako ostatni polski generał. Podległym sobie dowódcom pozostawił wolną rękę – mogli albo oddać się do niewoli, albo zrzucić mundur i przejść do cywila. Sam generał chciał dzielić los swoich żołnierzy.

Posłuchaj wspomnienia żołnierza z oddziału gen. Kleeberga

Po bitwie dostał się do niewoli niemieckiej i przebywał w Oflagu IVB. Tam zachorował na serce. Pod koniec 1940 r. Kleeberg został umieszczony w wojskowym szpitalu Weisser Hirsch koło Drezna. Niemcy pozwolili mu na spacery, a także zgodzili się, aby towarzyszył mu pies, który przeszedł z generałem cały szlak SGO Polesie. 12 marca 1941 r. do twierdzy przyjechała żona generała, Wanda Kleeberg, która pozostała z nim już do końca. To prawdopodobnie ona 5 kwietnia dokonała ostatniego wpisu w zapisach generała: „zmarł”.

    Generał Kleeberg został pochowany na cmentarzu w Neustadt. W 1969 roku, w rocznicę bitwy pod Kockiem, jego prochy przeniesiono na cmentarz wojskowy w Kocku. Pośmiertnie został mianowany generałem dywizji z dniem 1 stycznia 1943 roku

Posłuchaj audycji o złożeniu prochów gen. Kleeberga w Kocku w 1969 roku

Wysłuchajcie, jak powstał pomysł wzniesienia żywego pomnika generała – szkoły. Fragment audycji pochodzi z 1970 r.

Posłuchaj o projekcie szkoły-pomnika gen. Kleeberga w Woli Guzowskiej

Przypominamy ostatni rozkaz dowódcy Samodzielnej Grupy Operacyjnej "Polesie":

SGO "Polesie"
L. dz. 1/5/Op/
Mp., dnia 5 X 1939 roku

Żołnierze!

Z dalekiego Polesia, znad Narwi, z jednostek, które się oparły w Kowlu demoralizacji - zebrałem Was pod swoją komendę, by walczyć do końca.
Chciałem iść najpierw na południe - gdy to się stało niemożliwe - nieść pomoc Warszawie.
Warszawa padła, nim doszliśmy. Mimo to nie straciliśmy nadziei i walczyliśmy dalej, najpierw z bolszewikami, następnie w 5-dniowej bitwie pod Serokomlą z Niemcami.
Wykazaliście hart i odwagę w czasie zwątpień i dochowaliście wierności Ojczyźnie do końca.
Dziś jesteśmy otoczeni, a amunicja i żywność są na wyczerpaniu. Dalsza walka nie rokuje nadziei, a tylko rozleje krew żołnierską, która jeszcze przydać się może.
Przywilejem dowódcy jest brać odpowiedzialność na siebie. Dziś biorę ją w tej najcięższej chwili - każąc zaprzestać dalszej bezcelowej walki, by nie przelewać krwi żołnierskiej nadaremnie. Dziękuję Wam za Wasze męstwo i Waszą karność, wiem, że staniecie, gdy będziecie potrzebni.
Jeszcze Polska nie zginęła!
Powyższy rozkaz przeczytać przed frontem wszystkich oddziałów.

Dowódca SGO "Polesie"
(-) Kleeberg
gen. bryg."

 Fragmenty audycji radiowych: Franciszek Kleeberg (1888–1941) - Leksykon - Teatr NN